Deze website gebruikt cookies om jou de best mogelijke ervaring te geven op onze website. We gebruiken alleen noodzakelijke en functionele cookies. Bekijk meer informatie over het gebruik van cookies.
Kan een voertuig veilig en duurzaam de weg op? Dat is kortgezegd de vraag die de RDW altijd stelt bij de uitvoering van zijn werkzaamheden. Een voertuig is van oudsher ‘veilig en duurzaam’ als het op toetsmomenten voldoet aan de normen die in wet- en regelgeving staan: hoe diep is het profiel van een band, hoeveel uitstoot meten we, hoe dik is een remblok, et cetera.
Maar de definitie van ‘veilig en duurzaam’ is aan verandering onderhevig. Steeds meer wordt een voertuig beschouwd als onderdeel van het gehele verkeerssysteem en bepaalt ook de manier waarop een voertuig ‘interacteert’ met de omgeving en met zijn bestuurder of het ‘veilig en duurzaam’ is. Marjolein Gransjean houdt zich als programmamanager bezig met het vraagstuk hoe de RDW op een gecontroleerde wijze regelgeving kan implementeren in processen. “We zien dat in nieuwe regelgeving het begrip ‘veiligheid’ anders benaderd wordt. Er zijn niet altijd vastomlijnde regels en eisen, waarin nauwkeurig beschreven staat wat er wordt verwacht en hoe je dat kan vaststellen als typegoedkeuringsautoriteit. Een voorbeeld van een eis die we tegenwoordig terug zien: redelijkerwijs voorkomen van botsingen. De vraag die dan opdoemt: hoe bepaal je dat en hoe toets je dat vervolgens? Voor de RDW betekent dit onder meer dat we simulatietesten doen. We testen niet meer alleen fysiek, maar ook hoe een voertuig zich gedraagt onder bepaalde omstandigheden.”
Opkomst van ICT in voertuigen
Maarten Balk, manager van de RDW-divisie Voertuig Regelgeving en Toelating, legt uit dat dit van de RDW als goedkeuringsautoriteit vraagt om op een andere manier naar voertuigveiligheid te kijken. Hij benoemt drie ontwikkelingen die hieraan ten grondslag liggen. “De eerste is de opkomst van ondersteunende en geautomatiseerde systemen in voertuigen. De RDW draaide – even simpel gesteld – altijd om voertuigtechniek. Daar is nu een compleet nieuw en steeds verder uitdijend domein bij gekomen: dat van de ICT. Een totaal ander specialisme.
Open normen
Een tweede ontwikkeling is de intrede van ‘open normen’. Maarten: “Keuren deden we altijd op basis van vooraf vastgestelde specificaties. Maar met technologie en techniek die continu veranderen, kan dat lang niet meer altijd. Definities als ‘zo veilig mogelijk’ worden dan het uitgangspunt. Dat is een totaal andere manier van naar het toelaten van een voertuig kijken.”
Kijken naar totale gebruiksfase
De derde ontwikkeling die Maarten schetst: “Onze typegoedkeuringen waren altijd gericht op het moment van toelating. Voldoet het voertuig op dat moment aan de geldende regelgeving? Dat is nu niet afdoende. We kijken steeds meer naar de totale gebruiksfase. Naar hoe een voertuig zich gedraagt onder bepaalde omstandigheden. Ook de toename van ICT in een voertuig speelt hier: fabrikanten voeren regelmatig updates uit, bijvoorbeeld om de prestaties van het voertuig te verbeteren. Zo’n update mag dan niet in strijd zijn met de veiligheid en duurzaamheid van het voertuig.”
Stap voor stap leren
Strekking van de boodschap van Maarten en Marjolein: er komt nogal wat op ons af. Eerst op de RDW, maar straks ook op voertuiggebruikers en garagebedrijven. “Gelukkig komt dat allemaal niet in één keer”, zegt Marjolein. “Het is een proces. De uitdaging voor ons is: hoe manage je zo’n proces? Waar begin je bijvoorbeeld, als je constateert dat er talloze ontwikkelingen zijn die impact gaan hebben? Als RDW hebben we de keuze gemaakt: we willen dit stap voor stap leren. Learning by doing. Het liefst samen met fabrikanten. Ook zij moeten leren wat veranderende regelgeving in de praktijk betekent. Om samen te ontdekken en te leren wat er wel en niet mogelijk is en hoe we de open normen kunnen toepassen. We doen dit bijvoorbeeld met een aantal fabrikanten op het gebied van de nieuwe regelgeving die Automated Lane Keeping Systems mogelijk maakt. Hierbij wordt het mogelijk gemaakt dat voertuigen rijtaken van de bestuurder overnemen. Naast de technische kant komen hier ook randvoorwaardelijke zaken bij kijken voor ons. Bijvoorbeeld: wat zijn de gevolgen voor hoe je georganiseerd bent? Klopt de wijze waarop we georganiseerd zijn nog bijvoorbeeld?”
Fundamenteel
Maarten: “De veranderingen waar we het over hebben, vragen iets fundamenteels van ons. Het is iets dat ‘erbij’ komt. Omdat het om andere, nieuwe kennis en vaardigheden vraagt. Heel plat gezegd: we hebben wel specialisten op het gebied van voertuigtechniek, maar als RDW hadden we tot voor kort nog nooit een cybersecurityspecialist aangenomen. Opeens moeten we nadenken: waar halen we die vandaan? Hoe weten we waar we naar moeten zoeken? Hoe organiseer je dat vervolgens? Maar ook van onze huidige medewerkers vraagt dit wat. We hebben tientallen zeer ervaren, goed opgeleide inspecteurs. Die hebben altijd getoetst op basis van vastomlijnde normen en specificaties. Maar nu moeten zij ook vanuit open normen gaan werken. Oké… Hoe gaan we dat organiseren? Wat vraagt dat van onze organisatie? Vooral omdat tegelijkertijd het andere werk blijft doorgaan en we ook nog steeds banden testen, remmen goedkeuren, en ga zo maar door.
Gecontroleerd en beheerst
Maarten: “Regelmatig krijgen we de vraag: hoever zijn jullie met het inspelen op alle ontwikkelingen? Waar staan we? Die vraag is niet simpel te beantwoorden. Er is regelgeving, die in ontwikkeling is, en er zijn aanvragen van fabrikanten. En daar zijn we mee aan de slag. Technologie ontwikkelt zich, regelgeving beweegt mee, en we doen dagelijks nieuwe inzichten op en richten onszelf hier op in.” Marjolein vult Maarten aan: “We volgen niet alleen, maar kijken vooral ook vooruit. Wat gaat er op ons afkomen? Wat zien we zelf aan opkomende technologie? Hoe zien wij dat regelgeving zich ontvouwt? We willen daar zelf een visie op hebben. Zodat we klaar zijn. Zodat we in staat zijn om steeds weer gecontroleerd en beheerst regels, eisen en richtlijnen te interpreteren en te implementeren. Niet er door overvallen te worden. Dat we weten hoe we moeten omgaan met wat er op ons af komt. Dat we in staat zijn alles zo organisatorisch in te richten dat we flexibel genoeg zijn. Dat proces is nooit af.”